background

Joga na stres – czy pomaga? Ćwiczenia

Joga na stres to bardzo pomocne narzędzie w walce ze skutkami przeciągającego się stanu zdenerwowania czy napięcia nerwowego. Dzięki niej można wyrobić w sobie umiejętność dostrzegania czynników stresogennych i reagowania na nie zanim dadzą o sobie znać fizyczne i psychiczne objawy stresu.

Joga na stres to bardzo pomocne narzędzie w walce ze skutkami przeciągającego się stanu zdenerwowania czy napięcia nerwowego. Dzięki niej można wyrobić w sobie umiejętność dostrzegania czynników stresogennych i reagowania na nie zanim dadzą o sobie znać fizyczne i psychiczne objawy stresu.

Na czym polega joga?

Konflikty w pracy, nieporozumienia w kręgu rodzinnym, pandemia – to wszystko stresujące czynniki, które dotykają niemal każdego. Remedium na trudności z opanowaniem nerwów może stanowić joga.

Co to jest joga i na czym polega? Joga to system filozoficzny pochodzący ze starożytnych Indii (za początek tej nauki uznaje się III wiek p.n.e.), którego celem jest zdrowie fizyczne człowieka, ale także psychiczne i duchowe. Joga oznacza drogę, która prowadzi do opanowania zarówno ciała, jak i umysłu. Zatem ta ścieżka filozoficzna opiera się nie tylko na ćwiczeniach fizycznych, które mają za zadanie m.in. wzmacniać poszczególne części ciała, wydłużać zbite i skrócone mięśnie, ale także na technikach relaksacyjnych, medytacyjnych i oddechowych. Ważne są również zasady moralne, do których należy dążyć, by osiągnąć spokój, a co za tym idzie – szczęście.

Tzw. joga relaksacyjna będzie zmierzała do wewnętrznego oczyszczenia, zespolenia ciała z duchem, a także jedności z naturą. Ta holistyczna struktura, o ile zostanie wprowadzona do naszego codziennego funkcjonowania w sposób regularny, zapewnia spokój w podejściu do życia, siebie i innych.

Czy joga pomaga na stres?

Joga na silny stres stanowi idealne rozwiązanie. Zmierzanie do uzyskania wewnętrznej oraz zewnętrznej harmonii, które przyświeca opisywanemu systemowi, to nic więcej jak walka ze negatywnymi skutkami stresu oraz odpowiednia profilaktyka, polegająca na zbudowaniu właściwych reakcji na sytuacje stresogenne.

Hatha joga, będąca gałęzią tej struktury skierowaną na ciało i fizyczność, gwarantuje wysiłek na takim poziomie, który pozwoli na redukcję zmian organicznych spowodowanych stresem.

Kolejnym segmentem tej całościowej nauki są techniki relaksacyjne. Joga oferuje w tym zakresie np. ćwiczenia rozluźniające, medytacyjne i oddechowe, dzięki którym łatwiej i szybciej można pozbyć się uczucia zdenerwowania oraz wewnętrznego napięcia. Ponadto uczą one jak dystansować się do codziennych spraw, zwłaszcza trudnych, problematycznych, stresujących.

Dzięki systematycznie praktykowanym asanom (czyli pozycjom jogi) oraz metodom relaksacyjnym można skutecznie zdobyć wiedzę na temat radzenia sobie z emocjami oraz zyskać samoświadomość, dzięki której będziemy w stanie szybko rozpoznać faktory przyczyniające się do wywołania stresu.

Jak zacząć ćwiczyć jogę?

Skoro już wiemy czym jest joga, pozostaje pytanie: jak zacząć tę przygodę? Najpierw trzeba się zastanowić czy wolimy ćwiczyć jogę samodzielnie korzystając np. z poradników, książek, filmików i instruktaży znalezionych w Internecie, czy w grupie, na sali, gdzie na wyciągnięcie ręki mamy do dyspozycji instruktora jogi.

Joga dla początkujących znajdzie się w ofercie większości szkół, czy placówek oferujących zajęcia jogi. Jeśli nie jesteśmy pewni czy samodzielnie poradzimy sobie ze zdobyciem i przećwiczeniem w praktyce nowej wiedzy, lepiej udać się do jednej z nich. Wybór miejsc, gdzie pod okiem nauczyciela jogi możemy bezpiecznie poćwiczyć jest dość duży. Decydując się na konkretnego instruktora czy studio jogi dobrze jest się posiłkować opiniami znajomych, forumowiczów, własną intuicją, a także porozmawiać z danym joginem.

By rozpocząć praktykowanie asan należy się zaopatrzyć w matę do jogi (mata do fitnessu nie jest odpowiednia, ponieważ jest za krótka i zbyt gruba). Ponadto dobrze jest też nabyć pas do jogi, dzięki któremu np. łatwiej można się wydłużyć nie garbiąc pleców. Pomocne mogą się także okazać klocki do jogi (najlepiej, by były drewniane, jednak na początek można stosować piankowe), jako np. podpórki dla dłoni, kiedy nie sięgamy w skłonach do podłogi. Poleca się także przygotować na zajęcia jogi koce, które m.in. będą miękką wyściółką podczas wykonywania pozycji w leżeniu na brzuchu, czy zrolowane w wałek – świetnym podparciem dla kręgosłupa w leżeniu na plecach. W profesjonalnych szkołach, czy klubach, gdzie są prowadzone zajęcia jogi, wspomniane sprzęty do jogi powinny być na wyposażeniu sali. Każdy uczestnik jogi może z nich korzystać.

Ważny jest także odpowiedni strój – nie może krępować ruchów, ale też być zbyt luźny, by w różnych ułożeniach ciała nie przeszkadzał w poprawnym wchodzeniu i trwaniu w pozycjach. Leginsy, dopasowane spodnie dresowe, bądź szorty oraz przylegający do ciała top będą idealnym zestawem ubraniowym na matę.

Dobre nastawienie to również istotny element, którego nie powinno zabraknąć w podejściu do zajęć.

Jogę można ćwiczyć o każdej porze dnia: rano, popołudniu, czy wieczorem. Pora dnia zależy tylko od indywidualnych preferencji oraz czasowych możliwości.

Joga na stres – ćwiczenia dla początkujących

Aby ćwiczenia jogi na stres przyniosły spodziewany skutek, powinny być wykonywane regularnie, co najmniej 1-2 razy w tygodniu. Dobrze też nie przychodzić na jogę z pełnym żołądkiem – ostatni posiłek powinien zostać spożyty najpóźniej na 2 godziny przed rozpoczęciem zajęć.

Warto przytoczyć w tym miejscu kilka przykładowych pozycji jogi, które wyciszają organizm, odprężają go oraz likwidują spięcia w poszczególnych partiach mięśniowych. Jedną z nich jest pozycja wielbłąda (joga ma sanskryckie nazwy poszczególnych asan, niektóre z nich mają polskie odpowiedniki). Jak wygląda zatem ustrasana?

By ją wykonać, warto ustawić się w klęku jak najbliżej ściany (tak żeby uda były niemal doklejone do powierzchni ściany, a kolana rozstawione na szerokość bioder), następnie należy umieścić dłonie w dolnym odcinku pleców i dociskając je do odcinka lędźwiowego kręgosłupa powoli wyginać się w odcinku piersiowym do tyłu pilnując wydłużania mostka. Jeśli poczujemy się pewnie, można spróbować przenieść dłonie na stopy (łatwiej będzie na pięty, albo jeszcze prościej – na klocki stojące przy kostkach stóp). Można odchylić także głowę w kierunku karku. Po kilku-kilkunastu oddechach spokojnie wychodzimy z pozycji z mocno dociśniętymi dłońmi do dolnych pleców. Dzięki tej asanie m.in. likwidujemy napięcia zgromadzone w obrębie klatki piersiowej, brzucha i przedniej części ud oraz pokonujemy lęki.

Setu bandha sarvangasana to druga asana, która pomaga w pozbyciu się stresu oraz budowaniu pewności siebie i umiejętności odnajdywania spokoju we własnym wnętrzu. W polskim tłumaczeniu to pozycja budowania mostu lub półmostek.

Jak ją zrobić? Należy położyć się na plecach (pod głową i szyją można ułożyć płaski koc lub ręcznik dla ochrony kręgów szyjnych), zgiąć nogi w kolanach, rozstawiając stopy na szerokość bioder. Odpychając się od ułożonych wzdłuż tułowia rąk staramy się jak najwyżej przenieść miednicę. Następnie splatamy dłonie w koszyczek i układamy go pod pośladkami na macie rolując do wewnątrz barki. Zostajemy w pozycji na około 30-60 sekund. By z niej wyjść, rozkładamy szeroko ręce i powoli opuszczamy pośladki i plecy na matę.

Ostatnią propozycję stanowi pozycja trójkąta rozciągniętego, czyli utthita trikonasana. To pozycja stojąca, zatem należy ustawić się prosto na macie, następnie szeroko rozstawić nogi, skierować prawą stopę 90 stopni na zewnątrz, a lewą ok 30 stopni do wewnątrz (prawa pięta powinna przecinać środek lewej stopy), rozkładamy ręce na boki, unosimy mostek, wydłużamy się za prawą ręką i opuszczamy ją na prawą nogę (lub klocek stojący przy tej nodze). Odpychamy się od tej dłoni, unosimy kręgosłup, lewą rękę przenosimy nad bark i staramy się popatrzeć w tym kierunku. Po kilkunastu-kilkudziesięciu sekundach przenosimy pozycję na drugą stronę i robimy jej lustrzane odbicie (w lewo). Co daje ta asana? M.in. wzmacnia układ nerwowy, wycisza, a także eliminuje zdenerwowanie i zmęczenie.

Powiązane artykuły:

Joga twarzy – czym jest? Ćwiczenia >>

Muzyka relaksująca – do snu, pracy i medytacji. Co daje? >>

Ćwiczenia – dobry sposób na walkę ze stresem >>

Autor: Olga Tomaszewska

Konsultacja merytoryczna: lekarz Anna Lewandowska

Bibliografia:

1. Iyengar B.K.S., Joga światłem życia. Wewnętrzna podróż ku przemianie, Wydawnictwo Galaktyka, 2011, ISBN 978-83-75791-89-1.

2. Farhi Donna, Joga – sztuka życia. Spokój i równowaga na co dzień, Wydawnictwo Czarna Owca, 2020, ISBN 9788381434126.

3. Kaminoff Leslie, Matthews Amy, Joga. Nowy ilustrowany przewodnik anatomiczny po asanach, ruchach i technikach oddychania, Wydawnictwo Vital, 2020, ISBN 9788381684545.