Endorfiny – czym są i co je wytwarza? Działanie

Co wytwarza endorfiny?

Co wytwarza endorfiny? Jaki układ narządów jest odpowiedzialny za wydzielanie endorfin? Najprościej rzecz ujmując, produkcja endorfin jest sterowana przez ośrodkowy układ nerwowy. Wytwarzane są głównie w mózgu oraz w rdzeniu kręgowym [4].

Endorfiny są agonistami wymienionych wyżej receptorów opioidowych, które znajdują się w błonie komórkowej komórek nerwowych [Kumański, Kamińska]. Oznacza to, że pobudzenie receptorów przez substancje białkowe zwane endorfinami, skutkuje poprawą nastroju.

Naukowcy wyodrębnili trzy podstawowe typy receptorów opioidowych:

• mi – obecne w podwzgórzu i wzgórzu, a także w komorach mózgu;
• delta – występują w korze mózgu, ciele migdałowatym i hipokampie;
• kappa – są rozpowszechnione w mózgu (m.in. w korze przedczołowej, istocie szarej, istocie czarnej), rdzeniu kręgowych oraz komórkach obwodowych [4].

Działanie endorfin

Generalnie działanie endorfin na ludzki organizm można sprowadzić do poprawy samopoczucia i osiągnięcia zadowolenia z siebie. Należy jednak zaznaczyć, że w zależności od tego, które z wymienionych rodzajów receptorów opioidowych zostaną pobudzone, efekt działania będzie nieco odmienny. Jeśli receptory mi zwiążą się z peptydami opioidowymi, pacjent będzie w mniejszym stopniu odczuwał ból. Rola receptorów delta polega na regulacji stanów emocjonalnych. Z kolei pobudzenie receptorów kappa prowadzi do zmniejszenia napięcia i niepokoju, ale także do zwiększonej senności.

Jak pobudzić produkcję endorfin?

Wiele osób zastanawia się, w jaki sposób pobudzić organizm do produkcji hormonów szczęścia. Istnieje kilka sposobów na to, jak zwiększyć poziom endorfin. Jednym z najbardziej znanych jest czekolada. Endorfiny pod wpływem jedzenia gorzkiej czekolady zwiększają swoje stężenie w organizmie, co potwierdzają naukowcy. Generalnie jedzenie węglowodanów, do których zalicza się czekolada, skutkuje wzrostem endorfin oraz serotoniny – neuroprzekaźnika, który także określa się mianem hormonu szczęścia [Potocka, Mościcka].

Kolejnym sposobem na pobudzenie organizmu do produkcji endorfin jest aktywność fizyczna, zwłaszcza długotrwała. U osób, które regularnie i w sposób umiarkowany uprawiają sport, obserwuje się mniejszą wrażliwość na ból i zmęczenie, a także poprawę nastroju wręcz aż do stanów euforii, spowodowaną właśnie wzrostem endorfin, a takżefenyloetyloaminy, która wykazuje podobne działanie do serotoniny [Zdrojewicz, Grześkowiak, Łukasiewicz]. Mówi się, że jedną z głównych motywacji do regularnego wykonywania długotrwałych aktywności fizycznych jest swego rodzaju uzależnienie od endorfin. Jaką aktywność fizyczną wybrać, aby doprowadzić do wzrostu endorfiny po treningu? Najlepiej taką, która będzie dostosowana do kondycji oraz preferencji, jednakże warto postawić na bieganie oraz kolarstwo [Szabo, Billett, Turner].

Ważne miejsce wśród czynników, które wypływają na zwiększenie endorfin zajmują także:

• śmiech,
• seks,
• opalanie się,
• ostre przyprawy.

Niedobór endorfin 

Zgodnie z powyższym, niedobór endorfin w organizmie będzie miał wpływ na obniżenie nastroju, przygnębienie, a także zwiększone odczuwanie bólu. Należy jednak podkreślić, że nie tylko poziom endorfin ma bezpośredni wpływ na dobre samopoczucie i zadowolenie z siebie. Duża rolę odrywają także inne czynniki, m.in. stężenie serotoniny w organizmie.

Powiązane artykuły:

Ćwiczenia – dobry sposób na walkę ze stresem >>

Joga twarzy – czym jest? Ćwiczenia >>

Muzyka relaksująca – do snu, pracy i medytacji. Co daje? >>

Autor: Joanna Woźniak

Konsultacja merytoryczna: lekarz Anna Lewandowska